Η ιδέα ήταν η εξής: Το περασμένο καλοκαίρι ο πρόεδρος της ΕΚΤ Mario Draghi υποσχέθηκε ότι η κεντρική τράπεζα θα κάνει "ό,τι χρειάζεται" για να σώσει το ευρώ. Την αποκάλεσα «η ομιλία που έσωσε την Ευρώπη». Το Σεπτέμβριο το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ υποστήριξε τα ηρωικά λόγια του Draghi με τη δέσμευση να αγοράσει απεριόριστες ποσότητες κρατικών ομολόγων εάν οι χώρες συμφωνούσαν να υποβληθούν σε αυστηρά μέτρα προκειμένου να μπουν τα οικονομικά τους σε τάξη.
Η υπόσχεση του Draghi είχε αποτέλεσμα: Οι επενδυτές καθησυχάστηκαν και δέχτηκαν χαμηλότερες αποδόσεις για τα ομόλογά τους, πράγμα που έκανε πιο εύκολη τη χρηματοδότηση για χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Μέχρι σήμερα, η ΕΚΤ δεν είχε να αγοράσει ούτε ένα ομόλογο. Όπως είπε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Henry Paulson, "Αν είχατε ένα μπαζούκα στην τσέπη σας και ο κόσμος το ήξερε, τότε μάλλον δεν θα χρειαζόταν να το χρησιμοποιήσετε."
Αλλά η Ευρώπη σπατάλησε το χρόνο που αγόρασε για αυτήν ο Draghi. Η σωστή κίνηση θα ήταν να έχει τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη ολόκληρης της ηπείρου ώστε η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα και η Κύπρος θα ήταν σε θέση να βρουν το δρόμο της επιστροφής προς τη δημοσιονομική σταθερότητα. Αυτό δεν συνέβη. Αντ ΄αυτού, η Γερμανία είδε την ανάπαυλα ως μια ευκαιρία για να δείξει το σκληρό της πρόσωπο. Θεωρώντας ότι η ΕΚΤ θα απέτρεπε ενδεχόμενες χρεωκοπίες, η Γερμανία άρχισε να επιμένει ότι οι χρεωμένες χώρες θα έπρεπε να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες για τη διάσωσή τους. Αυτό κατέστη εμφανές ήδη από το περασμένο φθινόπωρο από τα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν σε Ισπανία και Ελλάδα προκειμένου να παρασχεθεί βοήθεια. Έγινε ακόμα πιο εμφανές στην Κύπρο, που φαίνεται να οδεύει προς μία μακρά και δριμεία περίοδο ύφεσης λόγω του μίζερου πακέτο διάσωσης.
Με λίγα λόγια, ο Mario Draghi έκανε ακριβώς αυτό που ήταν σωστό, αλλά αυτό οδήγησε ακριβώς στο λάθος αποτέλεσμα. "Οι σπόροι των αποφάσεων που ελήφθησαν στην Κύπρο αυτή την εβδομάδα σπάρθηκαν από το πρόγραμμα ΟΜΤ το περασμένο καλοκαίρι", αναφέρουν οι αναλυτές της JPMorgan Chase στο Global Data Watch.
Καθώς η αγορά αρχίζει να καταλαβαίνει ότι τα υπερχρεωμένα κράτη είναι μόνα τους, οι τράπεζες στα κράτη αυτά αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη δυσκολία να συγκεντρώσουν τα χρήματα που χρειάζονται για τα δάνεια. Οι επενδυτές ανησυχούν ότι, όπως στην Κύπρο, μπορεί να μην είναι σε θέση να βγάλουν τα χρήματά τους έξω. Το κόστος για προστασία έναντι χρεoκοπίας στην αγορά credit default swap έχει εκτοξευτεί, από τα χαμηλά επίπεδα που βρέθηκε στα μέσα Ιανουαρίου, στο 37% για την ισπανική Banco Santander, 60% για την UniCredit της Ιταλίας και 67% για την Intesa Sanpaolo της Ιταλίας, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.
Η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, η οποία έχει μπροστά της τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, δικαιολογημένα διστάζει να πιέσει το λαό της για πιο γενναιόδωρα πακέτα διάσωσης. Όμως, ο κίνδυνος αν κάνει λιγότερα από όσα πρέπει απειλεί άμεσα την ακεραιότητα της Ευρώπης.
«Καθώς καθίσταται σαφές ότι τα προγράμματα λιτότητας δημιουργούν περιττή ταλαιπωρία, ιδίως για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχουν ριχτεί στην ανεργία και τη φτώχεια, η αντίσταση εναντίον αυτών των προγραμμάτων είναι πιθανό να γίνει πιο έντονη», γράφουν οι Paul De Grauwe και Yuemei Ji σε άρθρο του Ιανουαρίου στο VoxEU.org. Ο De Grauwe διδάσκει στο London School of Economics και ο Ji στο Πανεπιστήμιου Leuven του Βελγίου. Η λιτότητα, γράφουν «μπορεί να οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους να θέλουν να απελευθερωθούν από αυτό που θεωρούν ότι είναι δεσμά που επιβάλλονται από το ευρώ».
Η υπόσχεση του Draghi είχε αποτέλεσμα: Οι επενδυτές καθησυχάστηκαν και δέχτηκαν χαμηλότερες αποδόσεις για τα ομόλογά τους, πράγμα που έκανε πιο εύκολη τη χρηματοδότηση για χώρες όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Μέχρι σήμερα, η ΕΚΤ δεν είχε να αγοράσει ούτε ένα ομόλογο. Όπως είπε ο πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Henry Paulson, "Αν είχατε ένα μπαζούκα στην τσέπη σας και ο κόσμος το ήξερε, τότε μάλλον δεν θα χρειαζόταν να το χρησιμοποιήσετε."
Αλλά η Ευρώπη σπατάλησε το χρόνο που αγόρασε για αυτήν ο Draghi. Η σωστή κίνηση θα ήταν να έχει τονωθεί η οικονομική ανάπτυξη ολόκληρης της ηπείρου ώστε η Ισπανία, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ελλάδα και η Κύπρος θα ήταν σε θέση να βρουν το δρόμο της επιστροφής προς τη δημοσιονομική σταθερότητα. Αυτό δεν συνέβη. Αντ ΄αυτού, η Γερμανία είδε την ανάπαυλα ως μια ευκαιρία για να δείξει το σκληρό της πρόσωπο. Θεωρώντας ότι η ΕΚΤ θα απέτρεπε ενδεχόμενες χρεωκοπίες, η Γερμανία άρχισε να επιμένει ότι οι χρεωμένες χώρες θα έπρεπε να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες για τη διάσωσή τους. Αυτό κατέστη εμφανές ήδη από το περασμένο φθινόπωρο από τα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν σε Ισπανία και Ελλάδα προκειμένου να παρασχεθεί βοήθεια. Έγινε ακόμα πιο εμφανές στην Κύπρο, που φαίνεται να οδεύει προς μία μακρά και δριμεία περίοδο ύφεσης λόγω του μίζερου πακέτο διάσωσης.
Με λίγα λόγια, ο Mario Draghi έκανε ακριβώς αυτό που ήταν σωστό, αλλά αυτό οδήγησε ακριβώς στο λάθος αποτέλεσμα. "Οι σπόροι των αποφάσεων που ελήφθησαν στην Κύπρο αυτή την εβδομάδα σπάρθηκαν από το πρόγραμμα ΟΜΤ το περασμένο καλοκαίρι", αναφέρουν οι αναλυτές της JPMorgan Chase στο Global Data Watch.
Καθώς η αγορά αρχίζει να καταλαβαίνει ότι τα υπερχρεωμένα κράτη είναι μόνα τους, οι τράπεζες στα κράτη αυτά αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη δυσκολία να συγκεντρώσουν τα χρήματα που χρειάζονται για τα δάνεια. Οι επενδυτές ανησυχούν ότι, όπως στην Κύπρο, μπορεί να μην είναι σε θέση να βγάλουν τα χρήματά τους έξω. Το κόστος για προστασία έναντι χρεoκοπίας στην αγορά credit default swap έχει εκτοξευτεί, από τα χαμηλά επίπεδα που βρέθηκε στα μέσα Ιανουαρίου, στο 37% για την ισπανική Banco Santander, 60% για την UniCredit της Ιταλίας και 67% για την Intesa Sanpaolo της Ιταλίας, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg.
Η Γερμανίδα Καγκελάριος Angela Merkel, η οποία έχει μπροστά της τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, δικαιολογημένα διστάζει να πιέσει το λαό της για πιο γενναιόδωρα πακέτα διάσωσης. Όμως, ο κίνδυνος αν κάνει λιγότερα από όσα πρέπει απειλεί άμεσα την ακεραιότητα της Ευρώπης.
«Καθώς καθίσταται σαφές ότι τα προγράμματα λιτότητας δημιουργούν περιττή ταλαιπωρία, ιδίως για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που έχουν ριχτεί στην ανεργία και τη φτώχεια, η αντίσταση εναντίον αυτών των προγραμμάτων είναι πιθανό να γίνει πιο έντονη», γράφουν οι Paul De Grauwe και Yuemei Ji σε άρθρο του Ιανουαρίου στο VoxEU.org. Ο De Grauwe διδάσκει στο London School of Economics και ο Ji στο Πανεπιστήμιου Leuven του Βελγίου. Η λιτότητα, γράφουν «μπορεί να οδηγήσει εκατομμύρια ανθρώπους να θέλουν να απελευθερωθούν από αυτό που θεωρούν ότι είναι δεσμά που επιβάλλονται από το ευρώ».
